O Selu - Parteš

Poreklo stanovništva sela Parteš, opština Gnjilane. Prema knjizi Atanasija Uroševića „Gornja Morava i Izmornik iz 1929. godine“. I prema knjizi Vladimira Stojanovića i Stanislava C. Kojića „Parteš i Partešani“ iz 2011. godine.

Crkva u Partešu

Perteš je srpsko naselje sa dvojnim statusom, jer na osnovu statusa koji ima u Republici Srbiji, administrativno pripada opštini Gnjilane, pri čemu su ove opštinske srpske institucije izmeštene u selu Gornjem Kuscu posle 1999. godine, dok albanska opština Gnjilane funkcioniše u samom gradu Gnjilanu. Prema statusu koji ima u tzv. nepriznatoj Republici Kosovo od strane Srbije, po Ahtisarijevom planu neprihvaćenom u Savetu bezbednosti Ujedinjenih nacija, formirana je nova opština Parteš od 2010. godine.

Do 2010. godine Parteš je administrativno i kulturno pripadao opštini Gnjilane, sa sedištem mesne kancelarije za naselja: Donja Budriga, Dinji Livoč i Parteš, a rad ove mesne zajednice se i dalje odvija po Zakonu Republike Srbije u skromnim uslovima i nakon formiranja opštine.

Po zakonu o administrativnim granicama opština Skupštine Kosova, od 20. februara 2008. godine formirana je nova opština Parteš. Izbori za lokalni parlament trebalo je da se održe 15. novembra 2009. godine, ali su odloženi za šest meseci i isti su održani juna 2010. Opština Parteš je formirana po planu Martija Ahtisarija za decentralizaciju na Kosovu i Metohiji sa ciljem stvaranja opštine sa srpskom etničkom većinom na području opštine Gnjiane. Vlada Srbije nije priznavala ovu opštinu po važećem zakonu o teritorijalnoj organizaciji Republike Srbije od 27. decembra 2007. godine. Međutim, stav republike Srbije po ovom pitanju je danas promenjen, odnosno 01. decembra 2013. godine su održani novi izboru u ovoj opštini, gde je i sama Rebublika Srbija podržala izbore i trenutno vladajuću stranku poznatu pod sloganom "G.I Srpska".

Novoformirana opština Parteš obuhvata naseljena mesta i katastarske opštine: Parteš "površine atra 807 hektara sa 1.513 stanovnika", Donja Budriga "površine atra 531 hektara sa 1.178 stanovnika", i Pasjane "površine atra 1.527 hektara sa 2.030 stanovnika", prema popisu iz 1991. godine.

Ukupna površina ove opštine iznosi 2.865 hektara. Ukupan broj stanovnika opštine Parteš, prema podacima Vlade Kosova iz popisa za 2011. godinu, iznosi 5.250, sa ukupno 1.075 domaćinstava. Međutim, ono što je zabrinjavajuće za selo Parteš pa i za samu opštinu, jeste činjenica da je sve vise porodica ili pojedinaca koji se odlučuju da trenutno ili trajno napuste selo, pa samim tim je sve veći broj praznih ili polupraznih domaćinstava. Uzroci ovakvog stanja, jesu svakako nezaposlenost, neperspektivnost za decu i odrasle, pogotovo za decu i mlade obrazovane ljude.

Selo je u ravnici, na južnoj strani druma Gnjilane – Uroševac. Voda za piće dobija se iz izvora česme (odnosno dobijala se nekad) što predstavlja još jedan on mnogobrojnih problema sa kojima se selo suočava. Pije se i voda sa bunara kojih ima u severnom delu sela, dok je južni deo bez njih zbog kamenitosti i bezvodnosti zemlje.

Selo je zbijenog tipa, ovalnog oblika. Deli se u dve mahale: u Gornju Mahalu u severnom delu i u Donju Mahalu u južnom delu sela, koje razdvaja jedan mali potok. U opštem delu kod postanka naselja je izneto, da se za doba kneza Lazara kao topografski naziv pominje „Parteš Kladenac“. Po narodnoj tradiciji na ovom mestu selo nije nikada postojalo do pre 180 godina, kada su se tu nastanili neki doseljeni Arbanasi. Zbog blata na ovom mestu oni se promene sa nekim srpskim rodovima iz sela Žegovca, pa odu u planinu, a Srbi siđu i nastane se u Partešu.

Od ustanova u selu postoje, osnovna škola "Dositej Obradović", pošta, ambulanta i dom kluture. Ono po čemu je samo selo poznato jeste Crkva "Svete Trojice", koju možete videti na samoj slici. O Crkvi, školi, društvu i samom selu, možete pročitati nešto više na sammom sajtu.